Verboden Boeken

Onder deze titel brengt De Volkskrant een "unieke collectie boeken die u niet mocht lezen" uit. 20 delen voor € 119, per boek € 6,90. Ik kreeg deel 1 vandaag gratis bij de krant, Kafka's "De gedaanteverwisseling". Dat is mooi, want die kende ik nog niet, ga ik binnenkort lezen. Het is ook een dunnetje, dat is lekker lezen en natuurlijk ook lekker weggeven, maar gezegd moet het worden: ook de dikke boeken kosten slechts € 6,90. De meeste boeken die verboden zijn, zijn eigenlijk ook hele goede boeken; het is bekend dat als je de boeken van de Index Librorum Prohibitorum leest, je een aardig deel van de grote wereldliteratuur gelezen hebt. En laten we eerlijk zijn: als boeken verboden zijn, wil je ze graag lezen. Het is leuk stout te zijn, is het niet? Dus las ik, nadat mijn leraar Nederlands indertijd over Louis Paul Boon had verteld níet zijn aanbevolen "Kapellekensbaan", maar "Mieke Maaike's obscene jeugd". Er was moeilijk aan te komen en het was ook erg vies, dat vond ik al toen ik nog jong was, dus ik durfde het niet eens op mijn boekenlijst te zetten. Het is het enige boek uit de serie dat tegen het porno-genre aanleunt (maar dat is het niet, want het is van L.P. Boon - een échte schrijver!). Ik hoef het boek niet nog eens te lezen, maar voor de stiekeme viespeuk die het gevoel heeft iets gemist te hebben: zaterdag 26 januari 2013 komt-ie uit en kun je hem afhalen bij een van de geselecteerde zaken in de buurt - AKO, Bruna, AH, C-1000, Primera. Van de lijst verboden boeken van De Volkskrant heb ik de volgende boeken ooit al gelezen en snap ik niet wat er verboden aan is: "Lady Chatterley's Lover" - saai, "Brave New World" - zo'n beetje het meest aangehaalde argument tegen de vooruitgang in het algemeen en het transhumanisme in het bijzonder, dus heb ik het gelezen (ik moest wel), maar ik vond het niet te verteren. "De klokkenluider van de Notre Dame" - lang geleden (ca 25 jaar) dat ik die gelezen heb, en ik heb even moeten doorzetten, want het is een dikkerd, maar ik zou niet meer weten wat er verboden aan zou moeten zijn. "Het stenen bruidsbed" - als scholier gelezen, dus 35 jaar geleden. Ik kan mij de "natuurgetrouw beschreven erotische gebeurtenissen" niet herinneren, dus spectaculair zal de erotiek wel niet geweest zijn. Het is van Mulisch, dus zal het verder wel een eerbaar boek zijn "Madame Bovary" - ik krijg al gaapneigingen bij het intypen van de titel. "Les liaisons dangereuses" - ik geloof onmiddelijk dat het in de 18e eeuw spannend was, maar nu? "Schaaknovelle" - dát is een goed boek. Waarom verboden zou ik niet weten, maar ik heb het in één teug uitgelezen! Gaat over schaken - niet echt natuurlijk, maar dat was wat ik goed vond aan het boek. "Henry & June" - ik zou niet weten wie er nog onder de indruk zou kunnen raken van de slaapverwekkende lectuur van Anaïs Nin haar boeken. Ik heb me bij het lezen van dit boek voortdurend afgevraagd hoe iemand zo'n leeg leven kan leiden en dan ook nog denken dat het leven van haar lezers kennelijk nog leger is - want anders ga je die boeken niet lezen. "De Metsiers", gaat over incest en daarom zal het ooit wel verboden zijn geweest. De sfeer die geschilderd wordt is bijna net zo deprimerend als de sfeer in "De Avonden" van Van het Reve. Tot slot, uit de lijst die ik ken: "Het lijden van de jonge Werther". Aha Goethe, mijn held! Dit boek was indertijd verboden vanwege de zelfmoord omdat Werther de vrouw van zijn dromen niet kon krijgen - ze was al uitgehuwelijkt. Ongetwijfeld in die tijd een hele schok, maar nu, anno 2012, beetje overdreven. Goethe heeft ook boeken geschreven, die nog steeds hun houdbaarheid niet verloren hebben: Faust, natuurlijk, en "Wilhelm Meisters Lehrjahre". Ik zou geen enkele beginnende Goethe-lezer de "Werther" aanraden. Er zijn ook boeken die ik niet gelezen heb, bijvoorbeeld "De duivelsverzen". Staat op mijn e-reader, maar ik heb er nog geen tijd voor gevonden. Voor Laurence Sterne's "Sentimentele reis" geldt hetzelfde. En "Lolita". Ook nog nooit gelezen, al is het zo vaak beschreven dat ik denk min of meer te weten waar het over gaat. Ik geloof niet dat het me trekt. Staat dan ook niet in mijn boekenkast en ook niet op mijn e-reader. Blijft eigenlijk over: Boccaccio's "Decamerone" "- moet ik echt nog eens lezen - en Vonnegut's "Slachthuis Vijf" - misschien. Ik zal ze wel een keertje downloaden.

Een vals lokkertje bij de Delftse antiekbeurs: de Boudewijn Büchtentoonstelling.

Boudewijn Büch hield wel van een beetje overdrijven, schijnt het. In navolging van zijn (en mijn) held Goethe werden "Dichtung" en "Wahrheit" nogal eens vrijmoedig door elkaar gehaald. En dat is helemaal niet erg, want als je af en toe je publiek wilt laten delen in je kennis is er behalve flink wat enthousiasme soms ook wel eens dat beetje extra nodig om het drupje levertraan naar binnen te laten gaan. Ik vergaf het hem dan ook graag. Zijn ontzettend leuke en lezenswaardige boek over Goethe, "De Goethe-industrie", waarin hij allerlei uitwassen van Goethe's populariteit in Duitsland beschrijft en zijn prachtige voorwoord bij de "Gesprekken met Eckermann" in de privé-domeinserie beschouw ikzelf als zijn fraaiste prestaties. Maar behalve door Goethe heb ik ook wel een band met Büch door zijn verzamelwoede en liefde voor boeken in het algemeen. Ik heb alleen niet zoveel met "De kleine blonde dood". En eigenlijk ook niet met Mick Jagger, maar niemand is volmaakt zullen we maar zeggen. Dus toen ik las dat er een tentoonstelling zou worden ingericht bij de Delftse Antiekbeurs, waarin we een kijkje in de wereld van Boudewijn Büch zouden krijgen, heb ik mijn wekelijkse lesvrije donderdag, bestemd voor eigen studie en cultuur, ingeruimd om een dagje Delft te doen. Maar liefst € 15 (en dat maal twee!) mocht ik dokken voor de entree in het Delftse Prinsenhof. We kregen een plattegrondje mee, waarop de twee kamers waarin wij zouden worden ondergedompeld in Büchs wereld - helemaal achteraan in de Antiekbeurs - aangegeven waren. De bedoeling was waarschijnlijk dat wij ons eerst door al dat antiek heen zouden ploegen, om daarna bekaf bij Büch aan te komen. Zodat we niet in de gaten zouden hebben wat, nu we, gretig naar Büchs curiosa, gelijk naar achteren doorliepen, pijnlijk duidelijk werd. Het viel ontzettend tegen. Om niet te zeggen: het was een giller. De omvang van de tentoonstelling stond in geen enkele verhouding met de aankondigingen. Wat had ik eigenlijk verwacht? Ik weet het niet precies, maar de wervende tekst, bijvoorbeeld uit de Telegraaf van 21 september jl, klonk zo veelbelovend.

Omdat het tien jaar geleden is dat schrijver/televisiemaker Boudewijn Büch overleed, richt het Letterkundig Museum op de Oude Kunst- en Antiekbeurs Delft een tentoonstelling in met persoonlijke objecten van Büch, die niet eerder te zien zijn geweest. Boudewijn Büch was iemand die onderwerpen naar voren bracht waar weinig mensen iets mee hadden, maar wist deze op een originele manier over het voetlicht te brengen. Hij stimuleerde mensen te gaan lezen en prikkelde anderen te gaan verzamelen.Büch was een eigentijdse ontdekkingsreiziger en verwoed verzamelaar van kunstvoorwerpen en memorabilia. Na zijn dood liet hij een bibliotheek achter met meer dan 100.000 boeken en een huis vol met voorwerpen die hij gekocht had op zijn talloze reizen over de hele wereld. Een tentoonstelling over Büch op de antiekbeurs Delft is dan ook niet vreemd. Het is bij uitstek de plek waar liefhebbers hun eigen ontdekkingsreis beleven, op zoek naar objecten uit langvervlogen tijden.

In die laatste zin lijkt het achteraf wellicht weer ineens over de Antiekbeurs te gaan en niet over de Büchtentoonstelling. Dus: wat had ik verwacht? Kunstvoorwerpen en memorabilia uit de collectie Büch, natuurlijk! Nou ja, dat moet je een beetje ruim nemen kennelijk. Om te beginnen: die twee ruimten op de plattegrond bleken eigenlijk maar één ruimte te zijn, en zeker kleiner dan mijn woonkamer. Bij binnenkomst vier vitrines met kaarten van de steden en eilanden waar Büch geweest moet zijn. Vier! Al die kaarten zagen er nog keurig uit, dus Büch moet ongelofelijk zuinig met die kaarten zijn geweest. Je zou bijna denken dat hij ze niet mee heeft durven nemen en heeft gebruikt op reis - en nu ik erover nadenk weet ik zelfs niet meer zeker of ze wel echt van Büch geweest zijn - het zouden zomaar kaarten geweest kunnen zijn die even snel erbij gelegd zijn. Een vitrine met het geboortekaartje van Büch en een schoolrapportje, waaruit blijkt dat Büch geen hoogvlieger was in de wiskunde en eigenlijk ook maar matig met zijn talen was. Nou dat weten we dan ook weer. Drie vitrines met het logo van een kennelijke sponsor erop - de naam heb ik inmiddels verdrongen - verder niets. De relatie met Büch ontging mij volledig Twee TV-toestellen, waarop mogelijk films vertoond zouden moeten worden, maar er was slechts een testbeeld. De typemachine van Büch en, voor het geval je dacht dat er in tien jaar na Büchs dood toch wel heel wat veranderd is of dat Büch hopeloos achter liep op de technologie van zijn tijd, een bak met floppen en CD-roms, zodat we weten dat Büch in ieder geval op het eind van zijn leven het genoegen van een computer - hoe primitief ook naar onze maatstaven - moet hebben gesmaakt. Nog meer? Eh, ja! Een portret van Büch door Marjolein Innemée, getiteld “Boudewijn Büch, 'n Rolling Stone” uit 2007, 1 x 1 m. Het schilderij is, vrijwel direct na opening van de beurs aangekocht door de Stichting Oude Kunst- en Antiekbeurs Delft, en vervolgens geschonken aan het Letterkundig Museum in Den Haag. Van dezelfde Marjolein Innemée hing er ook een portret van Goethe uit 2011, dat 80 X 100 cm meet en € 1950 moet gaan kosten. Het lijkt verdacht veel op het bekende Goethe portret uit 1828 door Jos. Karl Stieler, dat ook op mijn Goethe-website te vinden is. De beide schilderijen (van Innemée) heeft Büch natuurlijk nooit gezien. Nauwelijks een spoor van Büchs beruchte rariteitenkabinet, of het moet het goed afgeschermde en donkere vitrinekastje zijn, waarin ik, reikhalzend over de afzetting, in het pikkedonker een wit miniatuurtje van - naar ik aanneem - Goethe ontwaarde. Wat er verder inlag was in het donker niet te onderscheiden en er was ook geen beschrijving beschikbaar. Het goede nieuws is dat Büch net als ik, behalve boekenliefhebber, ook uilenliefhebber was. Ik vergeet nog de vitrine met een aantal oude paspoorten van Büch, waarbij op een van de oudste bleek dat Boudewijn Büch als jonge vent ook sterk op Boudewijn de Groot (in ieder geval in diens provo-tijd) geleken heeft. Na een minuut of vijf was ik eigenlijk al klaar en heb ik nog aarzelend om mij heen gekeken waar de rest was, de tweede zaal bijvoorbeeld, maar helaas, dit was het. Büch overdreef misschien wel eens, maar deze tentoonstelling is puur bedrog. Wij hebben ons verlies genomen en hebben er verder een leuk dagje Delft van gemaakt.

The Stoney Owl of Chesterfield

Het lukt maar niet met mijn goede voornemen om te stoppen met uilen te kopen. En dat is helemaal niet erg... Vorige week was ik op vakantie in Engeland en loop in Chesterfield langs zo'n warenhuis. Daar een complete familie Hand Carved Stoney Owls en Hedgdehogs. "Each one is unique and individual". En voor een goed doel. Ik zocht de liefste uit en haalde hem bij zijn familie weg.

---

De aanschaf was reden voor reisgenoot Richard om mij het volgende uilengedicht te leren:

A wise old owl sat in an oak the more he saw, the less he spoke the less he spoke, the more he heard. Why can't we be like that old bird?

The Famous Scheurkalender.

Dit wordt een stukje over scheurkalenders. Of over Whiskies. Maar vooral over het snijpunt van whiskies en scheurkalenders: The Famous Scheurkalender.

Eerst over whisky.

---

Mijn interesse voor whisky kwam zo'n 25 jaar geleden op, ik weet niet meer hoe. Het zal het Yuppen-tijdperk zijn geweest en daarmee samenhangend het pogen van de slijterijen om meer en meer de luxe - single malt - whiskies te gaan verkopen. Het hing in ieder geval in de lucht en toen mijn oudste dochter geboren werd - en ik dus vader werd en daarmee het leven van een verantwoordelijkheidsdragend volwassen persoon voor mij begon - kreeg ik van mijn toenmalige schoonmoeder als aanmoedigingsprijs mijn eerste fles whisky cadeau, van het merk "The Famous Grouse". Dit is een prima beginnerswhisky en, ik beken het zonder schaamte, incidenteel drink ik hem nog wel eens en niet zonder genot. Maar de echte liefhebber haalt natuurlijk verachtelijk zijn neus op, Whisky = Single Malt Whisky. Ik dirigeerde in die tijd een koor waarvan de voorzitter slijter was en dat is altijd handig. Met kerst kreeg ik jaarlijks een kistje prachtige wijnen, meestal met een verhaal eromheen. Ik vroeg hem een keer een advies over een goede malt whisky en de kerst daarop kreeg ik een doos met zes miniatuurflesjes uit The Classic Maltscollectie. In plaats van wijn, overigens, maar dit was een prima cadeau om de in het algemeen dure malt whiskies eens te proberen. Ze waren alle zes zo lekker, maar mijn favoriete whisky werd: Talisker. Niet de meest toegankelijke whisky overigens, maar ik houd wel van een uitdaginkje. Hoewel ik af en toe wel eens een zijsprongetje maak met een ander merk, ben ik Talisker altijd trouw gebleven, maar ooit kreeg ik van een vriend voor een kleine dienst die ik hem bewezen had een fles whisky als dank. Het was een Balvenie en ik weet nog dat ik dacht: wat zonde, had nou even gevraagd welk merk ik altijd drink. Sowieso had die fles niet gehoeven - het was een vriendendienst en je bent vrienden of je bent het niet - maar een single malt whisky is een te duur cadeau om mee mis te kleunen. Echter: na opening bleek The Balvenie een voortreffelijke whisky; heel anders van smaak dan Talisker, maar daardoor juist zeer geschikt om af en toe eens mee af te wisselen. En...beter om met vrienden te drinken (hoewel ik altijd eis dat ze hem puur doen), want Talisker is, zoals gezegd, niet geschikt voor de "faint-of-heart".
Afgelopen vrijdag 16 maart: het weekend staat voor de deur en op het programma staat het jaarlijkse diner met onze getuigen ter gelegenheid van ons alweer vierjarige huwelijk. Dit jaar bij ons thuis, omdat vorig jaar De Paraplu het gigantisch liet afweten en ons tegenover onze vrienden voor paal zette met een schaamteloos belabberde bediening. Ik denk: de Talisker is bijna op, ik hou het restje lekker voor mezelf en koop er een Balvenie bij voor after dinner. Op weg van werk naar huis bij Gall&Gall in de Fred naar binnen: staat er een special box Grouse in de etalage met scheurkalender. Daar werd ik acuut hebberig van, en dacht nog even om mijn getuigen dan maar met de RuigpootHoender af te poeieren ipv ze te verwennen met die goddelijke Balvenie. Of beide merken te kopen, de kalender te houden en dan de Grouse weg te spoelen. Of: het gewoon even te vragen aan de slijter - dat laatste is wat ik deed. Nu leven we al een eind in 2012, dus wie heeft er nog behoefte aan een scheurkalender - ik kreeg de kalender, zonder de fles, helemaal grateloos. Service! Chapeau, Gall&Gall!

---

's Avonds in bed, verkwikt en aangedikt, nog even lekker mezelf in slaap lezen met de whisky-weetjes van The Famous Scheurkalender van Hans Offringa. Je begint lekker overzichtelijk op 1 januari:

Lang may yer lum reek! (een traditionele Schotse nieuwjaarstoast)

maar zo kom je er nooit doorheen. At random dus: wat staat er op vandaag, 16 maart?

Er zijn distilleerderijen die (een deel van) hun whisky onverdund bottelen. Men spreekt dan van een 'cask strength' whisky. Het alcoholpercentage kan variëren van 50 - 70 %

Interessant. Bitte Blättern - 25 maart dan:

Dram is een Schotse term voor een kleine hoeveelheid whisky. In de praktijk kan dat een stevige borrel betekenen.

Rare jongens, die Schotten. Beetje verdrietig werd ik van 27 maart: geboortedag van Michael Jackson. Niet de drie weken na mij geboren en veel te vroeg overleden popzanger Michael Jackson, maar de eveneens te vroeg overleden whisky-kenner en schrijver Michael Jackson (1942 - 2007). Zijn Whisky-atlas is een heerlijk boek om af en toe eens uit de boekenkast te trekken en zomaar in te lezen. Wist niet dat hij al dood was - hij ruste in vrede. En dan te bedenken dat Whisky komt van het Schots Gaelic "uisge beatha", dat "levenswater" betekent. Het schijnt dat als je whisky en water in de goede verhouding mengt - okay, dáár gaat het om - je onsterfelijk bent. Ik mijmer nog even over de vergankelijkheid van ons bestaan, vanitas vanitatum et omnia vanitas, en blader weer door. Een interessante datum vind ikzelf 8 augustus (don't ask):

In Califonië en Ohio moet een winkel die sterke drank verkoopt ook levensmiddelen verkopen.
In Noord-Dakota mag een levensmiddelenwinkel absoluut GEEN sterke drank verkopen.

Ik had voor deze dag wel op iets leukers gehoopt, één dag verder:

Kruidenier en slijter Matthew Gloag lanceerde in 1896 in Perthshire het blended whiskymerk The Grouse, dat in korte tijd zo beroemd werd dat het al snel The Famous Grouse genoemd werd.

Deze tekst is eigenlijk nog langer, maar let u op het jaartal: 1896. Natuurlijk worden jaartallen tegenwoordig in het onderwijs helemaal niet zo belangrijk gevonden, die kun je immers ook op WikiPedia opzoeken. Het gaat om het inzicht en dat is waar het om gaat. Offringa is waarschijnlijk een produkt/product van na de mammoetwet. Zo staat op een volgende scheurkalenderpagina, tien dagen later:

Last van een kater? Probeer dan een "Hair of the Dog"
Dit recept uit 1546 van de Engelse dichter John Heywood luidt: een flinke scheut Famous Grouse, 1 lepeltje honing, een lepeltje room en een handvol ijsklontjes. Goed schudden, zonder ijs opdienen.

OMG, die John Heywood was een ziener, al die zuipschuiten die 350 jaar hebben moeten wachten om van hun kater verlost te worden.

---

Toegegeven: beetje flauw. In het recept wordt natuurlijk bedoeld whisky in het algemeen, maar aangezien Famous Grouse Nederland de productie van de kalender betaald heeft mag er toch wel een klein beetje sluikreclame in? The Famous Scheurkalender is gewoon een gezellig boekwerk vol leuke weetjes. Waarschijnlijk leuker om te hebben dan het boekenweekgeschenk - oops, wat zeg ik nou? Te mooi om in te scheuren bedoel ik, dus ik zet hem naast Michael Jackson's Whisky-atlas en Fred Steneker's boek over whisky, gewoon bij de gezellige bladerboeken.

De Haagse Studentenpas Uil!

Jawel, ik heb 'um! En wie zei er dat internet isoleert? Mijn stukje Uil-breiding, waarin ik aangaf graag een uilenzadeldekje aan mijn collectie te willen toevoegen, leverde mij onlangs een e-mail op van de Haagse Studentenpas: of ik mijn adres door wilde geven, dan stuurden ze me toch gewoon zo'n zadeldekje toe? In de originele verpakking! Ik blij als een kind. ik wilde best de kosten vergoeden, maar nee, dat was niet nodig. Krijg ik een dag later via de post een envelop, met het zadeldekje (inderdaad: in de originele verpakking) en nog enige andere spulletjes met het uilenlogo: stikkers, een spel kaarten en een aansteker! Nou, hier is de hele collectie dan - zonde om te gebruiken :-)

Nieuwjaars-Uil 2012

Ik was oudejaarsavond helemaal alleen, want Marit moest werken en de kinderen waren bij hun andere ouder aan het jaarwisselen. Ik dus ook aan de gang met mijn muziek, mijn computer, mijn boeken - de TV lekker uit, niet gehinderd door het irritante gebral van Youp (om het nog maar niet te hebben over zijn vreselijke voorkomen) en de blije hiephiephoi lolbroekerij van Linda - en zo gleed ik ongemerkt het nieuwe jaar in. Het was nieuwjaarsochtend 2012, 2.30 uur toen ik even ongemerkt mijn bed wilde inglijden, en daar lag-ie: deze ontzettend leuke uil. Een lief briefje erbij, maar daarover hier geen details.:-)

---

Er zijn in 2011 heel wat uiltjes bij gekomen, en ik heb ze maar niet allemaal in dit fotoalbum bijgeboekt. Het worden er wat veel en de kwantiteit gaat de kwaliteit een beetje overschaduwen. Deze is weer een beauty.